Có một buổi chiếu tại LHP Sundace vừa qua khác biệt với các buổi còn lại. Bên ngoài rạp Egyptian tại Park City, Utah, một lượng lớn cảnh sát tuần tra gắt gao với chó phá bom. Những người biểu tình đứng chen chúc, giơ cao biểu ngữ “Michael = Innocent” (Michael = Vô tội). Đó là buổi chiếu Leaving Neverland (Rời khỏi xứ thần tiên, 2019), bộ phim tài liệu về Michael Jackson.
Ác mộng kể lại
Có không dưới 200 phim tài liệu nói về Michael, ông vua nhạc pop thập kỉ 90, một huyền thoại g văn hóa đại chúng. Nhưng Leaving Neverland đứng tách biệt với tất cả. Thay vì khai thác các thành tựu âm nhạc, bộ phim của đạo diễn Dan Reed tập trung vào mảng tối của Michael: Các cáo buộc lạm dụng tình dục trẻ em. Dài 4 giờ đồng hồ, chia làm 2 phần, phim kể lại chuyện đời của hai người đàn ông For Robson và James Safechuck. Từ những ngày họ còn bé, gặp gỡ vua nhạc Pop và cả những tháng năm dài sau đó.
Năm 7 tuổi, Robson là cậu bé may mắn nhất trên trái đất. Từ nước Úc, cậu thắng một cuộc thi bắt chước điệu nhảy Thriller. Phần thưởng là chiếc vé đến buổi hòa nhạc của Michael Jackson ở Brisbane. Robson còn được biểu diễn điệu nhảy này trên sân khấu, và gặp gỡ riêng Jackson sau buổi diễn. Safechuck thì không xa lạ gì với đại chúng. Năm 10 tuổi, cậu xuất hiện bên cạnh Michael trong clip quảng cáo nổi tiếng của Pepsi. Ở trong phòng thay đồ, Safechuck mặc quần áo của nam ca sĩ và nhảy nhót, trước khi gặp gỡ thần tượng bằng xương bằng thịt.
Leaving Neverland chủ yếu là các cảnh phỏng vấn của cả hai, xen kẽ lời kể của gia đình hoặc bạn bè họ. Mở đầu với lời cảnh báo “ngôn ngữ gây khó chịu”, bộ phim không ngần ngại tiết lộ các chi tiết ám ảnh về các vụ lạm dụng. Địa điểm là rất nhiều ngôi nhà và căn phòng khác nhau ở điền trang Neverland, California, trang trại nghỉ dưỡng của nam ca sĩ. Tất cả đều khởi đầu là các lời mời “ngủ qua đêm” rất lịch sự của Jackson. Sau đó là cơn ác mộng của hai đứa trẻ, bao gồm các trò chơi trẻ con, hành vi tình dục, những lời thủ thỉ về việc không được tin tưởng cha mẹ và phụ nữ.
Nửa sau của phim là về hậu quả tâm lí gây ra. Sau các vụ kiện tụng tốn nhiều giấy mực, Robson và Safechuck trở về đời sống bình thường. Họ lấy vợ, có con cái, tuy nhiên không bao giờ cảm thấy hạnh phúc. Cả hai đều mắc chứng mất ngủ và nhiều triệu chứng sang chấn khác. Dù không xuất hiện nhiều, một chân dung rất khác của Michael Jackson hiện lên hết sức rõ ràng. Không còn là ông vua nhạc pop với các bước nhảy kì diệu, đó là một người với các dấu hiệu bệnh tâm lí và lọc lõi trong việc lợi dụng danh tiếng.
Mất mát tỉ đô
Khác với các bộ phim tài liệu thông thường, luôn cố gắng khách quan, Leaving Neverland chính xác là đứng về một phía. Phía của Ronson, Safechuck và các cậu bé bị hại khác. Mục đích của phim cũng không phải khơi ra một vụ kiện khác, vì Michael Jackson đã qua đời vào năm 2009. Như lời kết của phim, “Điều gì xảy ra thì đã xảy ra”, đây là một tác phẩm nhằm thay đổi, và có thể lật đổ, hình tượng của nam ca sĩ mãi mãi. Với rất nhiều bằng chứng được tung ra, bộ phim mang ý nghĩa của một cáo buộc, hơn là tác phẩm truyền hình.
Hãng phim và nhà phát hành cũng đã chọn một phía. Ngay sau khi ra mắt tại Sundance, bất chấp những cuộc biểu tình phản đối, HBO đã tung bộ phim lên nền tảng trực tuyến của mình vào ngày 4/3. Leaving Neverland nhanh chóng trở thành hit. Với tổng cộng 6 triệu lượt xem ở cả hai phần, phim đứng thứ 3 tốp được xem trực tuyến nhiều nhất lịch sử. Cùng với đó, hãng này còn cắt sóng tất cả các bài hát của Michael Jackson trên đài phát thanh HBO Radio, vì cho rằng “không phù hợp với các tiêu chí và bối cảnh” của mình.
Một số hãng phim khác cũng cảm thấy có trách nhiệm. Đài truyền hình lớn nhất của Nga Channel One đã mua bản quyền phát sóng trực tuyến bộ phim. Ban đầu, họ định phát trên sóng truyền hình quốc gia, nhưng sau đó nhận thấy nội dung quá nặng nề. Nga vốn là quốc gia rất nhạy cảm với các vấn đề về giới tính. Người dùng website có thể trả tiền để xem Leaving Neverland trong thời gian hạn định. Tại New Zealdn, bộ phim tạo ra cơn sốt, khi trở thành chương trình không phải thể thao được xem nhiều nhất. Ở hiện tại, phim đã được bán cho hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Một cuộc tẩy chay hàng loạt lập tức diễn ra, ở đủ mọi lĩnh vực. Ngày 15/3 vừa qua, Bảo tàng Trẻ em ở Indianapolis đã loại bỏ 3 vật phẩm của Jacksaon ở mục “Văn hóa đại chúng Mỹ”. Đó là chiếc mũ phớt, găng tay trình diễn và poster của vua nhạc Pop. Đội bóng rổ Lakers ở Los Angeles bỏ bản nhạc Thriller khỏi các trận đấu của mình. Hãng thời trang Louis Vuiton loại đi các thiết kế phong cách Michael Jackson cho áo thun nam. Các album của cố ca sĩ giảm lượng bán ra đến gần 40%… Thiệt hại về kinh tế là rất rõ rệt, ước tính lên đến 2 tỉ đô la.
Câu hỏi cũ, tầm mức mới
Bộ phim dĩ nhiên gây ra rất nhiều tranh cãi và các hệ lụy khác. Gia đình của Michael Jackson đã đâm đơn kiện HBO, đòi bồi thường 100 triệu đô la. Cuộc chiến giữa người hâm mộ và người phản đối diễn ra cả trên mạng lẫn trên đường phố. Ở Mỹ, những cuộc biểu tình nhỏ với các biểu ngữ ủng hộ diễn ra suốt thời gian LHP Sundance. Ở Luân Đôn, các fan đã quyên góp được 26 ngàn đôla, dán đầy đường phố và xe buýt các poster với dòng chữ “Sự thật không nói dối. Con người thì có.” Nhiều nhân vật nổi tiếng như ca sĩ Jason Derulo hay diễn viên Corey Feldman cũng đứng ra bảo vệ cho Jackson.
Ảnh hưởng của Leaving Neverland sẽ còn tiếp diễn trong năm nay, và có thể nhiều năm tới, bất kể sự thật thế nào đi nữa. HBO đã rất khôn ngoan khi chọn thời điểm ra mắt bộ phim. 10 năm là một thời gian đủ dài để công chúng nhìn nhận lại mọi thứ về Michael Jackson. Hãng phim cũng đã tận dụng rất tốt ảnh hưởng của phong trào MeToo đang ở đỉnh cao. “Người ta không quan tâm đến sự thật, miễn là nó có tính giải trí,” nhà báo Wesley Morris của tờ The New York Times nhận định. Dù thế nào, với số đông, sẽ không còn xứ thần tiên nào nữa khi nhắc đến ông vua nhạc Pop.
Đây cũng là cơ hội để công chúng quyết định về giá trị của nghệ thuật và câu hỏi vẫn nhức nhối bấy lâu nay: Có nên tách biệt người nghệ sĩ và nghệ thuật của anh ta? Với Kevin Spacey trước đó, câu trả lời là có. Sự nghiệp của nam diễn viên hoàn toàn tiêu tán, các bộ phim bị rút khỏi danh sách phát hành, một số còn bị thay thế. Nhưng với Michael Jackson, vấn đề sẽ được đặt ở tầm mức mới. “Âm nhạc của Michael không phải là một bữa ăn, mà hơn thế nữa,” Wesliey cho biết. “Đó là nơi mà người ta bắt đầu với nhạc Pop. Các ca khúc ở mọi nơi, ăn sâu và đời sống, liệu bộ phim này có đủ sức để đánh bật chúng?”
