Với 2 tỉ đô chỉ sau 12 ngày, Avengers: Endgame (Avengers: Hồi kết) đang lăm le chiếm lấy vị trí đầu bảng xếp hạng doanh thu mọi thời đại. Trong khi đó, kẻ đang giữ ngôi báu Avatar (Thế thân) lại vừa thông báo tin buồn: Phần 2 của loạt phim này tiếp tục… dời ngày.
Mông lung như trò đùa
10 năm sau phần đầu tiên mở ra cuộc cách mạng 3D, khán giả vẫn chưa thể trở lại hành tinh Pandora. Ngay sau khi Endgame tưng bừng ăn mừng cột mốc 2 tỉ, hãng Disney thông báo rằng ngày công chiếu Avatar 2 sẽ dời tiếp 1 năm, vào 17/12/2021. Kế hoạch trước đó là vào ngày 17/12/2020. Dĩ nhiên, Avatar 3, 4 và 5 cũng sẽ dời theo, đến tương lai nào không rõ.
Nếu có điều gì “chắc chắn” về loạt phim này, đó là ngày công chiếu liên tục thay đổi. Đạo diễn Cameron từng nói rằng, ông đã lên kế hoạch cho Avatar 2 trước cả khi phần đầu hoàn thành. Năm 2010, các fan sung sướng khi ông tuyên bố phần 2 và phần 3 sẽ ra mắt vào 2014 và 2015. 5 năm là khá dài, nhưng với một siêu phẩm đồ họa thì có thể chấp nhận. Thế nhưng đến năm 2012, nhà sản xuất Jon Landau lên báo than thở “2014 thì hơi khó” và dời ngày ra mắt đến năm 2016.
Để an ủi, James Cameron cho biết ông đã mua hơn 1000 hecta đất ở New Zealand phục vụ quay phim. Các nhà báo sau đó xác nhận rằng đó là sự thật. Một vùng đất trị giá 16 triệu đô nằm ở gần hồ Pounui, phía bắc New Zealand. Quá vui mừng, bộ trưởng kinh tế John Jayce nước này đã nhanh nhảu thông báo 3 phần Avatar sẽ được quay ở đây. “Các phần phim sẽ mang đến những lợi ích cả kinh tế lẫn văn hóa cho chúng tôi,” ông hồ hởi nói.
Vị bộ trưởng đã quá lạc quan. Bởi ngay sau đó, chủ sở hữu lúc đó là hãng Fox tiếp tục xin… dời thời điểm công chiếu sang 2017. Lí do đưa ra là “Các lớp lang phức tạp để chuyện phim hiệu quả và liên kết với cả loạt phim,” theo lời Cameron. Như để xoa dịu, đạo diễn của Titanic đưa ra thông tin gây sốc: Ông không phải đang làm một, mà đến 3 phần Avatar cùng lúc. “Chúng tôi làm thế để mọi thứ liền mạch, chứ không làm một phim rồi mới đến một phim khác.” Vài tháng sau, con số này tăng lên 4.
Có thật hay không?
2017 là một thời điểm tốt nhưng rốt cuộc, vẫn chẳng có người da xanh nào lên màn ảnh. Cameron tiếp tục làm việc ông thường làm, đăng đàn thông báo rằng phim dời sang 2018. Năm 2018, hãng Fox nối bước bảo khán giả chờ đến năm 2020. Và vài ngày trước, khi Fox đã bị Disney mua lại, thời điểm mới là năm 2021… Đã 10 năm trôi qua kể từ phần đầu tiên, người ta ngán ngẩm tự hỏi nhau rằng liệu dự án này có thật sự ra mắt hay không.
Avatar 1 là một kiệt tác về mặt kĩ thuật. Cả thế giới điên đảo về thế giới 3D tuyệt đẹp, lí do cho doanh thu khổng lồ của phim. Dĩ nhiên, phần kế tiếp được chờ đợi một dấu mốc đáng nhớ khác về mặt hình ảnh. Đó thể là nguyên nhân của sự trì hoãn. Trong nhiều năm trời, Cameron hứa hẹn về các trải nghiệm mới mẻ. Nào là “xem 3D không cần kính” và mới đây nhất là “hiệu ứng quay phim dưới nước”, được Cameron tán dương “chưa từng xuất hiện trước đây”. Nhưng tất cả chỉ là lời nói, không có bất kì hình ảnh thực tế nào.
Ngoài ra, các thông tin của Cameron mâu thuẫn khá nhiều với thông tin từ Disney. Tháng 1 vừa qua, chủ tịch Disney Bob Iger nói với tờ Barrons rằng Avatar 4 và 5 chưa được thông qua. Lí do là kinh phí của của các phần này quá lớn, gần 1 tỉ đôla. Hãng muốn xem phần 2 và 3 làm ăn thế nào rồi mới quyết định đầu tư. Thế nhưng đạo diễn Cameron thì khăng khăng khẳng định quá trình sản xuất đã bắt đầu, thậm chí là “đã quay cả năm nay”. Điều này càng khiến sự nghi ngờ tăng cao.
Đường trở lại đầy gai
Gần như chắc chắn Avengers: Endgame sẽ tước ngôi vương phòng vé mà Avatar nắm giữ 10 năm nay. Đó không phải là thành công một phút, mà là kết quả của 22 bộ phim và hàng triệu giờ lao động. Suốt một thập kỉ ấy, Avatar vẫn giậm chân tại chỗ, bất chấp sở hữu nhiều lợi thế: Một vũ trụ đậm chất sử thi. Hệ thống nhân vật rộng lớn với các kĩ năng thú vị. Danh tiếng và tiền bạc từ phần đầu… Nếu chịu khó tập trung vào câu chuyện thay vì kĩ xảo, có lẽ “vũ trụ Avatar” hiện đang thống trị, chứ không phải các siêu anh hùng.
Giờ thì, ít người còn lạc quan tin vào thành công của loạt phim này. Nhất là trong thời đại mà đôi khi 1 giây đã chậm, huống gì 10 năm. Thời thế đã thay đổi quá nhiều. Định dạng 3D mà Avatar khơi mào đã bị hắt hủi vì sự bất tiện. Hiệu ứng văn hóa, thứ giúp bộ phim được so sánh với loạt Star Wars (Chiến tranh giữa các vì sao) lừng danh, đã phai nhạt. Người ta thậm chí không nhớ nổi tên nhân vật của Sam Worthington, giờ đã 42 tuổi với sự nghiệp nhạt nhòa. Các tiến bộ công nghệ dường như cũng đã tới hạn, không còn khiến khán giả kinh ngạc sửng sốt. Đó là hệ quả của việc chúng xảy ra gần như mỗi ngày.
Quan trọng nhất, James Cameron không còn là “vua của thế giới”. Ông đã ở trong tháp ngà quá lâu, trong khi thế giới ngoài kia chuyển động không ngừng. Cameron từng là một nhà làm phim kiến tạo trào lưu, đi trước thời đại. Nhưng đã 10 năm nay ông không có tác phẩm mới nào. Bộ phim gần nhất ông chắp tay biên kịch là Alita: Battle Angel (Alita: Thiên thần chiến binh, 2019), cho thấy rõ sự lặp lại và lỗi thời. Ở Disney không có chỗ cho sự kính trọng. Avatar 2 và 3 mà thất bại thì có lẽ chẳng còn phần kế tiếp nào cả. Lúc đó, những gì sót lại có lẽ là một nhành nguyệt quế.